ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ - ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΥΛΙΚΟΥ

Το υλικό που θα βρείτε στο ιστολόγιο "Νηπιαγωγός για Πάντα" είναι δημιούργημα της εκπαιδευτικού κ. Ειρήνης Ματθαιάκη. Παρέχεται δωρεάν και είναι ελεύθερο προς χρήση για εκπαιδευτικούς σκοπούς. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η χρήση για εμπορική εκμετάλλευση, η αναδημοσίευση χωρίς παραπομπή στη δημιουργό του και η αντιγραφή του περιεχομένου σε άλλη ιστοσελίδα χωρίς ανάρτηση του σχετικού συνδέσμου (link) του ιστολογίου.

Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2015

Η Κυρά Σαρακοστή



Τι σημαίνει Καθαρά Δευτέρα; Και τι Σαρακοστή;

   Έχοντας ήδη αναφερθεί στην ετυμολογία της λέξης “Απόκριες” (από + κρέας), μπορούμε να κατανοήσουμε ευκολότερα και τι σηματοδοτεί η Καθαρά Δευτέρα, την έναρξη δηλαδή της νηστείας μέχρι το Πάσχα.


Και τι είναι νηστεία; 

    Η λέξη  νηστεία είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρνητικό μόριο νη και το ρήμα εσθίω, που σημαίνει τρώγω. Σταδιακά, με την αύξηση της χρονικής διάρκειας και την προοδευτική διαμόρφωση του θεσμού της νηστείας, νηστεία δεν σήμαινε μόνο την πλήρη αποχή από στερεές ή υγρές τροφές, αλλά και την μερική αποχή, την αποχή δηλαδή από ορισμένες τροφές. Έτσι έχουμε την διάκριση σε νηστήσιμες και αρτυμένες ή αρτύσιμες τροφές.
   Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διάκριση αυτή, πρέπει να διακρίνουμε πρώτα τις τροφές σε κατηγορίες, σε αυτές που προέρχονται από ζώα (με εξαίρεση τα ασπόνδυλα) όπως το κρέας, το γάλα, τα αυγά, το τυρί κτλ. και τις υπόλοιπες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά).  Για να γίνει πιο σαφής η ταξινόμηση των τροφών σε νηστίσιμες κι αρτύσιμες  μπορούμε να φτιάξουμε έναν πίνακα αναφοράς, όπως ο παρακάτω:







Και τα παιδάκια πρέπει να νηστεύουν;  

     Καλό είναι να διευκρινίσουμε στα παιδιά ότι επειδή βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, δεν πρέπει να στερηθούν καμία κατηγορία τροφίμων. Μπορούν βέβαια να στερηθούν το κρέας κάποιες συγκεκριμένες μέρες (Καθαρά Δευτέρα, Μεγάλη Παρασκευή κτλ.) αλλά το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουν ότι νηστεία δε σημαίνει μόνο απόχη από συγκεκριμένα φαγητά αλλά κυρίως αποχή από κακές συνήθειες στις οποίες είμαστε επιρρεπείς. Συνεπώς, αυτό που μπορούν να κάνουν κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής είναι να αποφύγουν κάθε αρνητική συμπεριφορά (να χτυπάνε, να λένε ψέματα κτλ.)

 Το έθιμο της κυρά Σαρακοστής

     Η ετυμολογία της λέξης Σαρακοστής σχετίζεται με τη διάρκεια της νηστείας από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα (40 μέρες), κι ένας εύκολος τρόπος για να την υπολογίζουμε είναι ένα είδος ημερολογίου που έφτιαχναν οι γιαγιάδες μας. Πρόκειται για τη γνωστή μας κυρά Σαρακοστή
   Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).
    Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.
    Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.
(Οι πληροφορίες για την κυρά Σαρακοστή είναι από εδώ http://ellasnafs.blogspot.gr/2015/02/blog-post_345.html)


    
     Για την καλύτερη κατανόηση της διάκρισης των τροφών σε νηστίσιμες κι αρτύσιμες, μπορούμε να δώσουμε ένα σχετικό φύλλο εργασίας. Στο παρακάτω φύλλο εργασίας, έδωσα συνοδευτικά στα παιδιά ένα φακελάκι με εικόνες (από περιοδικά και διαφημιστικά φυλλάδια από σούπερ μάρκετ) από φαγητά, τόσο νηστίσιμα όσο και αρτύσιμα. Τα παιδιά καλούνται να διακρίνουν τα νηστίσιμα και να τα κολλήσουν στη φούστα της κυρά Σαρακοστής και στη συνέχεια να αριθμήσουν τα πόδια της














Η κυρά Σαρακοστή με Ζυμάρι

   Ξεκινάμε φτιάχνοντας το ζυμάρι μας. Αλεύρι, νερό, αλάτι και δυνατό ζύμωμα για να φτιάξουμε μια ωραία ζύμη.


Στη συνέχεια της δίνουμε σχήμα: κεφάλι με μαντήλι, χεράκια μαζεμένα, φούστα και φυσικά 7 ποδαράκια! Μετράμε καλά για να μην κάνουμε λάθος.



Έτοιμες για το φούρνο! Χαμηλή θερμοκρασία και περιμένουμε.

Ώρα για διακόσμηση! Βάφουμε χρωματιστά τα ποδαράκια, ζωγραφίζουμε μάτια και μύτη (προσοχή να μην μπερδευτούμε και βάλουμε και στόμα!).

.κολλάμε τη φούστα

της προσθέτουμε δαντέλα

και τέλος το μαντήλι!


Έτοιμη!



 
Και του χρόνου! 
Καλή Σαρακοστή να έχουμε!

 Το εποπτικό υλικό θα το βρείτε σε pdf στον σύνδεσμο:

8 σχόλια:

  1. Καταπληκτική δουλειά, Ειρήνη!!!!! Συγχαρητήρια!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τι όμορφα Ειρηνάκι μου!!!!!!!!!!!!! Πολύ όμορφες οι Σαρακοστές σας!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. πολύ όμορφες οι Σαρακοστούλες σας, και του χρόνου !!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Υπέροχη δουλειά !!!! εντυπωσιάστηκα !!!! Μπράβο σας !!!!!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Υπέροχη δουλειά! Συγχαρητήρια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή